پی آر پی (PRP) یا پلاسمای غنی از پلاکت روش جوانسازی و درمانی است که در موارد زیادی کاربرد دارد. این روش بسیار محبوب برای جوان‌سازی پوست، درمان ریزش مو و مشکلات مفصلی کاربرد دارد. بطور کلی در پی ار پی از سلول‌های خونی خود شخص استفاده شده و روند بهبودی سریع است.

پلاسما چیست ؟

قبل از اینکه در مورد روش تزریق پی آر پی توضیح دهیم، خوب است بدانیم پلاسما چیست. پلاسما قسمت مایع خون است که گلبول‌های قرمز و سفید و پلاکت‌ها در آن قرار دارند. پلاسما عمدتا از آب و پروتئین تشکیل شده است. پلاکت یا ترومبوسیت در پلاسما جریان داشته و به لخته‌شدن خون و عملکردهای بهبود رشد کمک می‌کنند. پلاکت‌ها باعث بهبود و بازسازی بافت‌ها می‌شوند.

پی آر پی یا پلاسمای غنی از پلاکت چیست ؟

پی آر پی (PRP) یا پلاسمای غنی از پلاکت همان‌طور که از نام آن پیداست، از پلاسما و پلاکت خون تشکیل شده است. این محلول درواقع خونی است که پلاکت بیشتری نسبت به حالت عادی دارد.

برای به‌دست‌آوردن این محلول، از خود شخص خون گرفته شده و در چند لوله آزمایشگاهی قرار می‌گیرد. پلاکت‌ها به‌وسیله دستگاه سانتریفیوژ متمرکز شده و فعال می‌شوند. محلول آماده شده به قسمت مورد نیاز بدن مراجعه‌کننده تزریق شود. پس از تزریق فاکتورهای رشد پلاکت‌ها آزاد شده و به تحریک و افزایش سلول‌های ترمیمی کمک می‌کنند.

کاربردهای پی آر پی

کاربردهای پی آر پی بسیار زیاد است. از درمان و تسکین درد آسیب‌های اسکلتی عضلانی تا روش‌های زیبایی می‌توان از این محلول استفاده کرد. رایج‌ترین کاربردهای PRP عبارتند از:

۱. درمان ریزش مو

برای جلوگیری از ریزش مو و درمان طاسی با الگوی مردانه از PRP استفاده می‌شود. این روش به رشد موهای جدید کمک می‌کند. البته قبل از درمان باید علت ریزش شدید مو مشخص شود. بعد از کاشت مو هم برای تحریک رشد موها این روش توصیه می‌شود.

۲. جوانسازی پوست

پی ار پی یکی از روشهای جوانسازی پوست است. برخی از متخصصان زیبایی برای جوان‌سازی پوست و درمان پیری پوست از پی آر پی (PRP) یا پلاسمای غنی از پلاکت  استفاده می‌کنند. البته تحقیقات نشان داده است که این روش در از بین بردن چین و چروک و سایر علائم پیری پوست تا حد کمی موثر است. با تزریق پی ار پی تکثیر سلولی بیشتر شده تولید الاستین و کلاژن افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل پوست سفت‌تر و صاف‌تر می‌شود. مراجعه‌کنندگان به متخصص زیبایی معمولا برای موارد زیر این روش را انتخاب می‌کنند.

• کاهش چین‌وچروک و افتادگی پوست
• شاداب شدن پوست
• کاهش اسکارهای آکنه
• ازبین‌بردن آسیب‌های ناشی از نور خورشید
• برای جوانسازی پوست و کاهش چین و چروک صورت از این روش زیبایی استفاده می‌شود.

 

۳.  پی آر پی صورت برای جای جوش – پی آر پی صورت برای لک

بسیاری از زیباجویان برای ازبین‌بردن جای جوش و لک از این محلول استفاده می‌کنند. پی ار پی سرعت تکثیر سلولی را افزایش داده و به ساخت بافت جدید پوست کمک می‌کند. به همین دلیل با چند جلسه درمان به‌مرور جای جوش و لک‌های صورت کم‌رنگ می‌شوند.

۴. پی آر پی زیر چشم

تزریق PRP باعث افزایش تولید کلاژن و الاستین می‌شود. به همین دلیل کمک می‌کند تا خطوط پنجه‌کلاغی اطراف چشم کاهش پیدا کند. همچنین حلقه‌های تیره زیر چشم را کمرنگ می‌کند. این محلول سفت‌کننده و تقویت‌کننده پوست بوده و مشکلات زیر چشم را تا حد خوبی از بین می‌برد و برای از بین بردن چروک زیر چشم توصیه می‌شود.

۵. درمان آسیب های اسکلتی عضلانی

برای درمان و تسکین درد مربوط به آسیب‌های تاندون‌ها، عضلات، مفاصل و رباط‌ها از این روش استفاده می‌شود. به‌عنوان‌مثال در آسیب‌های مزمن تاندون مانند آرنج تنیس‌بازان یا زانوی جامپر پی آر پی کاربرد دارد. این نوع بیماری‌ها در مدت‌زمان طولانی بهبود پیدا می‌کنند. اما با تزریق این محلول روند بهبودی سریع‌تر شده و شخص زودتر به فعالیت‌های قبلی خود بازمی‌گردد.

۶. بهبودی بعد از جراحی

تا چند سال قبل از روش پی آر پی بعد از جراحی فک یا جراحی پلاستیک استفاده می‌شد. اما امروزه علاوه‌بر این عمل‌ها، از این محلول بعد از جراحی‌های عضلات، تاندون‌ها و رباط‌‌ها هم استفاده می‌شود. زیرا بافت‌ها در این نوع جراحی دیرتر بهبود پیدا کرده و نیاز به تسریع زمان بهبودی است.

۷. تسکین درد آرتروز

برخی پزشکان برای کاهش التهاب و تسکین درد و سفتی مفاصل ناشی از استئوآرتریت و کاهش علائم آرتروز دست و پا این روش را تجویز می‌کنند. مطالعات اولیه نشان داده است که پی ار پی در تسکین درد آرتروز موثر است. اما باید تحقیقات بیشتری انجام شود.

پی آر پی برای چه کسانی مناسب است؟

• افراد با مشکلات زیر می‌توانند از این روش درمانی و زیبایی استفاده کنند.
• افراد با مشکلات پوستی مانند چین‌وچروک و اسکار آکنه
• تحریک رشد مو در افرادی که دچار ریزش مو هستند.
• کمک به تسریع رشد مو در افرادی که کاشت مو انجام داده‌اند.
• ورزشکاران برای بهبود وضعیت عضلات و مفاصل می‌توانند از این روش استفاده کنند.
• بیماران با هر سنی که دچار طیف گسترده‌ای از آسیب اسکلتی عضلانی هستند.
• بیماران مبتلا به آرتروز برای تسکین درد می‌توانند از این روش استفاده کنند. البته بیماران جوان یا با علائم خفیف نتیجه بهتری از درمان می‌گیرند.

 

پی آر پی برای چه کسانی مناسب نیست؟

این روش ایمن بوده و بیشتر افراد در هر سنی می‌توانند تزریق PRP انجام دهند. اما افراد با مشکلات زیر نمی‌توانند از این روش استفاده کنند.

• بیماران مبتلا به HIV (ایدز)
• هر نوع سرطان خون
• هپاتیت C
• سرطان پوست در ناحیه‌ای که قرار است تزریق انجام شود.
• بیماران قلبی عروقی که داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند.
• بیماری زمینه‌ای مانند دیابت درمان‌نشده

 

مزایای پی آر پی

پلاسمای غنی از پلاکت مزایای زیادی داشته و به همین دلیل برای درمان و زیبایی از آن استفاده می‌شود. از مهم‌ترین مزایای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• ایمنی این روش بالا است و هیچ عوارض جانبی جدی گزارش نشده است.
• عوارض طولانی‌مدت ندارد.
• با کاهش فواید PRP می‌توان دوباره تزریق را انجام داد.
• به جوان‌سازی پوست کمک می‌کند.
• در تسریع بهبودی بعد از جراحی تاثیر زیادی دارد.

 

روش انجام پی آر پی

برای انجام روش پی ار پی ابتدا باید خون مراجعه‌کننده گرفته شود. محلول پی ار پی به‌وسیله دستگاه سانتریفیوژ آماده شده و پلاسما غنی از پلاکت می‌شود. متخصص باتوجه‌به علت مراجعه، محلول را می‌تواند به ناحیه صورت، زیر چشم، مو، زانو آسیب‌دیده یا تاندون تزریق کند.

برای پی آر پی صورت یا مو ممکن است پزشک به‌جای سرنگ از دستگاه میکرونیدلینگ استفاده کند. این دستگاه کوچک یک غلتک با سوزن‌های ریز است که محلول PRP را وارد پوست می‌کند. گاهی هم پزشک در کنار پی ار پی فیلر تزریق می‌کند تا نتایج بهتر شود. این پروسه حدود ۴۵ دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد.

گاهی ممکن است برای موارد درمانی از سونوگرافی استفاده شود. پزشک با استفاده از تصویر سونوگرافی تزریق را دقیق هدایت می‌کند. با تزریق پی آر پی غلظت بیوپروتئین‌ها یا هورمون‌های خاص در آن ناحیه بیشتر شده و روند بهبودی تسریع می‌شود.

چند جلسه تزریق پی آر پی لازم است؟

تعداد جلسات تزریق PRP به شدت مشکلات بستگی دارد. معمولا برای درمان یک تا دو جلسه تزریق کافی است. اما در جوان‌سازی پوست و درمان ریزش مو این روش بیشتر از ۳ جلسه انجام می‌شود. مراجعه‌کنندگانی که بیش از ۳ جلسه درمان داشته‌اند، معمولا نتایج بهتری دریافت کرده‌اند.

آمادگی های لازم برای پی آر پی

پی آر پی نیاز به آمادگی خاصی ندارد. تنها باید از دو هفته قبل تزریق مصرف داروهای ضدالتهاب را قطع کنید. اگر داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنید، حتما به پزشک اطلاع دهید. ممکن است این روش برای شما مناسب نباشد.

مراقبت های لازم بعد از پی آر پی

بعد از تزریق پی آر پی باید نکاتی را رعایت کنید. پی آر پی صورت نیاز به مراقبت‌های زیر دارد.

• حداقل برای ۶ ساعت به صورت خود دست نزنید.
• ۲۴ ساعت نباید آرایش کنید.
• با دست‌زدن به صورت آن را تحریک نکنید. اگر نیاز است صورت را لمس کنید، حتما دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.
• هنگام شستن و خشک‌کردن پوست آن را مالش ندهید.
• می‌توانید از قرص استامینوفن برای کاهش درد استفاده کنید.
• با کمپرس سرد تورم و درد کمتر می‌شود.
• تا دو روز بعد از تزریق به پشت بخوابید. بهتر است از دو بالش هنگام خواب استفاده کنید.
• برای حداقل سه روز از لایه‌بردار استفاده نکنید.
• اگر برای درمان مشکلات اسکلتی عضلانی پی ار پی تزریق کرده‌اید، باید نکات زیر را رعایت کنید.
• به مدت دو تا سه هفته بعد از تزریق نباید از داروهای ضدالتهاب استفاده کنید.
• به مدت یک هفته نباید فعالیت‌های سنگین مانند ورزش داشته باشید.
• ورزش را به‌مرور از سر بگیرید. دوچرخه‌سواری و شنا را از روز هفتم، دویدن و بدنسازی را از یک ماه بعد و فعالیت‌های دیگر را از یک ماه و نیم بعد شروع کنید.
• احتمالا پزشک برای تسکین درد داروی پاراستامول (استامینوفن) را تجویز می‌کند.
• توان‌بخشی معمولا از روز پانزدهم شروع می‌شود.

 

ماندگاری پی آر پی

معمولا حدود چند هفته تا چند ماه بعد از تزریق پی آر پی می‌توان نتایج را مشاهده کرد. ممکن است پزشک برای ایجاد نتایج فوری همراه با پی ار پی فیلر هم تزریق کند. معمولا نتایج این روش زیبایی حدود ۱۸ ماه ماندگاری دارد.

عوارض و خطرات پی آر پی

پی آر پی جز روش‌های کم‌خطر است و معمولا عوارضی ایجاد نمی‌کند. ازآنجایی‌که باید از شما خون گرفته شود، قبل از خون‌گیری حتما هیدراته باشید و به اندازه کافی غذا بخورید تا دچار سرگیجه و سبکی سر نشوید. ممکن است در محل تزریق مقداری درد و کبودی داشته باشید.

در این روش از سلول‌ها و پلاسمای خود شخص استفاده شده و احتمال واکنش آلرژیک بسیار کم است؛ در‌صورتی‌که داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها می‌توانند حساسیت ایجاد کنند.

پزشک باید بعد از گرفتن خون آن را استریل نگه دارد. در غیر این صورت ممکن است دچار عفونت شود. به همین دلیل تنها عارضه جدی می‌تواند عفونت باشد و باید این روش در کلینیک‌های معتبر انجام شود.

از عوارض شایع و کوتاه‌مدت این روش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• قرمزی
• التهاب
• کبودی
• از خطرات کمتر شایع PRP می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
• خون‌ریزی
• آسیب بافتی
• عفونت
• آسیب عصبی