در بین ترکیبات و مواد گوناگونی که در بهداشت و مراقبت از پوست مؤثر هستند، رتینول کلمه ایست که بسیار شنیده می‌شود.  اثرگذاری رتینول چقدر است؟ آیا استفاده‌ی زیاد یا زودهنگام آن عوارض دارد؟ این مقاله برای پاسخ به تمام این پرسش‌ها و آشنایی با رتینول و ویژگی‌های می باشد.

رتینول چیست؟

رتینول از مشتقات ویتامین A است که بعنوان عنصر ضدپیری در بیشتر محصولات مراقب از پوست یافت می‌شود. رتینول متابولیسم سلول‌های پوست را بیشتر و درنتیجه تولید کلاژن را تقویت می‌کند. رتینول که قابلیت جذب ازراه پوست را دارد، پس از ترکیب با آنزیم‌های ویژه‌ای به  ترتینوئین که حالت اسیدی ویتامین A است، تبدیل می‌شود. محصولات رتینول بر بهبود آسیب‌های ناشی از نور خوشید، رفع لکه‌های قهوه‌ای  و منافذ غیرعادی پوست اثر چشمگیری دارند. اثر رتینول در بازیابی پوستی نرم‌تر و یکنواخت‌تر است.

فرق رتینوئید ، رتینA  و رتینول

رتینوئید واژه‌ای فراگیرتر و کلی‌تر است. رتین A  و رتینول هر دو حالت اولیه‌ی ویتامین A و در دسته‌ی رتینوئیدها هستند. رتینA  و  رتینول نوعی رتینوئید هستند که در طبقه‌ی مواد دارویی دسته‌بندی می‌شود. هر دو به افزایش چرخه‌ی تولید سلول‌های پوست کمک می‌کنند و تأثیر آن‌ها در کند کردن روند پیری پوست ثابت شده است. رتینول نیازی به نسخه ندارد و برای اثرگذاری باید در پوست در وضعیت فعال قرار بگیرد. اما رتینA نیاز به تجویز پزشک دارد، زیرا محصولی قوی‌تر و اثرگذاری آن در مبارزه با چین‌ها، جوش و آکنه کمی بیشتر است. رتینA ساختار سلول‌های پوست را در اپیدرم بازیابی می‌کند، درنتیجه از گشاد شدن منافذ جلوگیری و آن‌ها را جمع می‌کند. بنابراین گرفتگی منافذ، بروز جوش و ضایعات دیگر کاهش می‌یابد. کوچک شدن منافذ و بازیابی بافت پوست ظاهر بهتری به آن می‌بخشد.

رتینوئیدهای تجویزی که معمولا با نام و برچسب رتینA  یا ترتینوئین شناخته می‌شوند. حاوی مقدار بیشتری از ترکیبات فعال اسید رتینوئیک و مقدار کمتری نرم‌کننده هستند. بنابراین سریع‌تر جذب می‌شوند و در یک یا دو هفته‌ی نخست مصرف باعث قرمزی و پوسته‌شدن پوست می‌شوند. رتینوئیدهای تجویزی در مدت کوتاه‌تری تغییرات چشمگیری ایجاد می‌کنند.

رتینوئیدهای طبیعی یا مصنوعی بدون‌ نسخه دارای رتینول یا رتینیل کم‌اثر (معادل ۰/۵ تا ۲ درصد محصول) هستند. هنگام خرید به‌دنبال موادی مانند «رتینیل پالمِتات»، «رتینیل اَستات» یا «رتینیل لینولِئات» در فهرست مواد تشکیل‌دهنده‌ی محصول باشید. محصولات بدون نسخه دارای رتینول کمتر و نرم‌کننده‌ی بیشتری هستند و بنابراین مانند انواع تجویزی با قرمزی، خشکی و پوسته‌شدن همراه نیستند. درنتیجه برای پوست‌های حساس مناسب‌اند.

بنابراین رتینA و رتینول هر دو اثر یکسانی دارند؛ فقط زمان و میزان اثرگذاری آنها متفاوت است.

مزایای استفاده از رتینول

مصرف رتینول و رتینA خط‌های ریز چهره و چین‌ها را کاهش و تولید کلاژن را افزایش می‌دهد. اما رتینA اثرگذاری بیشتری دارد، سریع‌تر نتیجه می‌دهد. همچنین در درمان آکنه مؤثر است. افزودن رتینوئید به برنامه‌ مراقب پوست باعث می‌شود درمان آکنه بهینه تر شود.  همچنین از ماندگاری جای آکنه جلوگیری می‌کند.

رتینول همچنین در رفع لک‌های تیره‌ی پوستی و دیگر انواع هایپرپیگمنتیشن مؤثر است. زیرا چرخه‌ی تولید سلول‌های پوستی را سرعت می‌بخشد. علاوه بر این درمانی موضعی برای بیماران مبتلا به پسوریازیس (صدفک) است.

عوارض مصرف رتینول

• مصرف بیش‌ازاندازه‌ی رتینول ممکن است باعث حساسیت و خشکی پوستشود.
• پوست‌های حساس هم شاید با آن سازگار نباشند. مثلا به اگزمایا آکنه‌ی روزاسه مبتلا باشد.
• رتینول و رتینA هر دو باعث حساسیت بیشتر در برابر نور خورشید و درنتیجه سوختگی بیشتر می‌شوند.
• مصرف آن‌ها در دوره‌ی بارداریتوصیه نمی‌شود.

البته افراد با پوست حساس هم می‌توانند به‌شرطِ مصرف تدریجی، از مزیت‌های رتینوئیدها بهره ببرند. افراد دارای پوست حساس باید به‌تدریج این ماده را در برنامه‌ی مراقبت از پوست بگنجانند؛ مثلا مصرف را با هفته‌ای یک‌ بار آغاز و پیش از آن از مرطوب‌کننده استفاده کنند.

عوارض دیگر:

همه‌ی انواع آکنه واکنش یکسانی به آن ندارند. برخی انواع آکنه در پوست‌های حساس ممکن است با مصرف رتینوئیدها بدتر و باعث التهاب و تورم پوست‌های حساس شوند. در افراد دارای پوست‌های حساس، مصرف رتینA  ابتدا ممکن است با خشکی، حساسیت و پوسته شدن همراه باشد. اما به‌تدریج این عوارض کاهش می‌یابد. اگر دچار این عوارض شدید مصرف رتین‌A را برای چند روز قطع کنید؛ یا پیش یا پس از مصرف از مرطوب‌کننده استفاده کنید.

اگر پوست‌تان تیره است، باید بیشتر در مصرف رتینوئیدها دقت کنید. هرچند با گذر زمان سازگاری پوست می‌شود، اما گاهی افراد با پوست تیره درصورت بروز حساسیت زیاد دچار لک‌های پوستی موقتی می‌شوند. بهتر است برای اطمینان از بیوتی تراپیست و متخصص پوست مشاوره بگیرید.

نکته‌ی مهمی که در مصرف رتینول یا رتینA باید به‌یاد داشته باشید، استفاده‌ی مناسب و به‌اندازه‌ی ضدآفتاب است. مصرف رتینول بدون محافظت پوست‌ در برابر آفتاب توصیه نمی‌شود. مصرف روزانه‌ و به‌اندازه‌ی ضدآفتاب برای رسیدن به نتیجه‌ی دل‌خواه از مصرف رتینول، حیاتی است.

زمان شروع مصرف رتینول

قاعده‌ی خاصی برای شروع مصرف رتینول وجود ندارد. بیشتر زنان با مصرف رتینوییدها در سال‌های پایانی نوجوانی یا آغاز دهه‌ی ۲۰ زندگی از مزیت‌های آن بهره می‌برند. هدف از شروع مصرف در این سن، پیشگیری از بروز نشانه‌هاست. اگرچه در این سال‌ها نشانه‌های پیری پوست ظاهر نشده‌اند (در بعضی افراد حتی تا سال‌های دهه‌ی ۳۰ هم این نشانه‌ها بروز پیدا نمی‌کنند)، مصرف رتینول باعث قوام بیشتر پوست می‌شود و بروز چین و چروک را به تأخیر می‌اندازد.

مصرف رتینول در آغاز دهه‌ی سوم زندگی برای افرادی که مشکلات پوستی ندارند و دوره‌ی جوش‌های بلوغ را پشت سر گذاشته‌اند، توصیه می‌شود. این زمانی است که کم‌کم روند بازیابی سلول‌های پوست کند می‌شود. هرچند رتینول برای پوست‌های حساس هم اثربخش است، اما رتینوئید‌های نیازمند تجویز پزشک می‌توانند باعث التهاب و حساسیت بیشتر شود. با مصرف پیوسته‌ی رتینول لک‌های پوستی کاهش می‌یابد و پوست ظاهری یک‌نواخت‌تر و شفاف‌تر می‌یابد؛ بدون اینکه با خشکی ناشی از رتینول‌های تجویزی همراه باشد.

مقدار مصرف رتینول

بیشتر رتینوییدها در برابر نور پایدار نیستند، بنابراین باید در ظرف‌های مات و با بسته‌بندی مناسب نگهداری شوند. بهتر است محصولات دارای سطح بالای رتینوئید را تنها شب‌ها مصرف کنید. زیرا این مواد به اکسید‌شدن و پرتو فرابنفش حساس هستند. مقدار رتینوئید در این محصولات اغلب به اندازه‌ای است که حساسیتی در برابر نور خورشید ایجاد نمی‌کند. در مقابل اثرگذاری زیادی هم ندارند.

بیشتر پوست‌ها واکنش بدی به مصرف رتینوئیدها ندارند و با آن سازگارند، اما بهتر است آن را به‌تدریج به برنامه‌تان اضافه کنید. اندازه‌ی یک نخود برای همه‌ی صورت کافی است.

همچنین واکنش رتینول با دیگر محصولاتی را که برای مراقب از پوست استفاده می‌کنید، درنظر داشته باشید. اگر در تابستان رتینول مصرف می‌کنید، استفاده از ضدآفتاب با SPF بالا ضروری است، زیرا به‌دلیل حساس شدن پوست احتمال آفتاب‌سوخ تگی افزایش می‌یابد. همچنین بهتر است در ساعت‌هایی که شدت تابش نور خورشید زیاد است، در فضای باز از کلاه و آفتاب‌گیر استفاده کنید.

دقت :

هفته‌ای یک بار به‌اندازه‌ی نخود، محصول دارای رتینول را پس از مرطوب‌کننده روی پوست بمالید. پس از یک ماه، مصرف را به دو شب در هفته افزایش دهید. این روند را ادامه دهید تا سرانجام به مصرف شبانه برسید. مقدار مصرف را باید متناسب با واکنش پوست افزایش داد.

فراموش نکنید که احتمالا مشکلی با مصرف شبانه‌ی محصولات بدون نسخه نخواهید داشت، ولی درمورد محصولات تجویزی افزایش تدریجی مصرف را درپیش بگیرید. به ‌یاد داشته باشید که گاهی ممکن است مرطوب‌کننده‌ها در ترکیب با رتینوئيدها ایجاد حساسیت کنند؛ پس شاید لازم باشد محصول را روی پوست خشک بمالید.

زمان مصرف رتینول

یک روش مصرف این است که سرم رتینول را روی پوست صورت و گردن بمالید. درصورت نیاز، پس از ۳ دقیقه هم کمی مرطوب‌کننده بمالید. پس از دو شب مصرف سرم رتینول، در شب بعد سرم لایه‌بردار یا سرم تغذیه‌ی پوست را جایگزین کنید. چون رتینول با افزایش چرخه‌ی تولید سلول‌ها درواقع باعث لایه‌برداری می‌شود؛ پس بهتر است هر شب آن را مصرف نکنید.

دو روز طول می‌کشد تا سلول‌های پوست از سطوح زیرین به سطح رویی برسند. بنابراین با استفاده از سرم لایه‌بردار در شب سوم سلول‌های مرده‌ی سطح رویی پوست دفع می‌شوند. درنتیجه، شب بعد، رتینول اثرگذاری بهتری خواهد داشت. مصرف یک‌بار در هفته‌ از سرم آب‌رسان و تغذیه‌، به پوست فرصت استراحت و ترمیم می‌دهد.

همچنین واکنش پوست به انواع گوناگون مواد مغذی و اثربخش خیلی بهتر از واکنش‌ آن به تنها یک ماده است. بهتر است برای مصرف روزانه کرم‌هایی را انتخاب کنید که پوست را در برابر آسیب‌های نور خورشید مقاوم کند، مانند کرم‌های حاوی ویتامین C. پیش از هر چیز کرم ضدآفتاب را در روزهای آفتابی یا ابری فراموش نکنید.

آیا مصرف رتینول نیاز به لایه‌بردار را رفع می‌کند؟

برخلاف لایه‌برداری فیزیکی، رتینوئیدها لایه‌ی بیرونی پوست را لایه‌برداری نمی‌کنند. رتینوئیدها سلول‌های پیر لایه‌های زیرین پوست را هدف می‌گیرند، چرخه‌ی زندگی آنها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند و با لایه‌های بالایی پوست می‌رانند. لایه‌برداری فیزیکی سلول‌های مرده را از سطح پوست جدا و آن را تمیز و پاک می‌کند. پس استفاده از رتینول دلیل بر حذف لایه‌برداری نیست. البته زیاده‌روی در لایه‌بردای باعث خشکی و پوسته‌شدن پوست می‌شود.

چه مدت طول می‌کشد تا مصرف رتینول اثر کند؟

با مصرف رتین‌A تجویز‌شده توسط پزشک پس از ۶ هفته متوجه تغییرات بافت و رنگ پوست‌تان می‌شوید. نتیجه‌ی مصرف رتینول بدون نسخه را پس از ۸ تا ۱۰ هفته، و نه به‌اندازه‌ی تأثیر رتینA می‌بینید. می‌توانید با استفاده‌ی کرم‌های حاوی رتینول همراه با دیگر محصولات دارای ترکیبات ضدپیری مانند هیدروکینون و ویتامین C نتیجه‌ی سریع‌تر و بهتری بگیرید.

معرفی چند محصول حاوی رتینول :

1- کرم ضد چروک هیدرودرم

2. کرم ضد چروک قوی صورت درماتیپیک :

ویژگیهای محصول

• رفع چروک سطحی و عمقی پوست
• ضد افتادگی و حجم دهنده پوست
• مرطوب کننده و شفاف کننده
• افزایش قوام و استحکام پوست
• با خاصیت لیفتینگ
• مناسب انواع پوست

3. کرم ضد چروک و روشن کننده ام کیو MQ مدل بوستر ویتامین c

ویژگی های کرم ضد چروک ام کیو

• خاصیت ضد چروک دارد
• محرک ساخت کلاژن و جوان‌سازی پوست
• دارای خاصیت روشن کنندگی است
• پوست را شفاف می‌کند
• از افتادگی پوست جلوگیری کرده و پوست را محکم می‌کند
• دارای ترکیبات مرطوب کننده قوی
• دارای خاصیت آنتی اکسیدانی
• ضد رادیکال‌های آزاد
• دارای ویتامین
• از پوست در برابر بروز چروک‌های جدید محافظت می‌کند

روش استفاده

مقداری از این کرم را بر روی پوست صورت و گردن خود به آرامی ماساژ دهید تا کاملا جذب شود. برای نتیجه بخشی بیشتر از این کرم صبح و شب می‌توانید استفاده کنید. استفاده از کرم ضد آفتاب در طول دوره مصرف و پس از آن برای محافظت از پوست الزامی است.

4.سرم ضد چروک رتینول 0.2% اوردینری حجم 30 میلی لیتر

سرم ضد چروک رتینول 0/2% اوردینری یکی از بهترین سرم هایی است که با استفاده از آن می توانید پوستی سالم داشته باشید. در واقع اگر می خواهید:

• چین و چروک های سطحی پوست خود را کاهش دهید.
• پیری پوست خود را به تعویق بیاندازید.
• پوستی شاداب داشته باشید.
• انواع جوش های سر سیاه و سرسفید پوستتان را از بین ببرید.
• پوستی بدون لک با تناژ رنگی یکدست داشته باشید.
• منافذ باز پوست خود را از بین ببرید.
• سفتی و استحکام پوست خود را افزایش دهید.
• به طور کلی پوستی جوان تر و سالم تر داشته باشید.