تیروئید یکی از مهم ترین غدد بدن است که کم یا زیاد ترشح شدن هورمون آن تاثیرات چشمگیری بر بدن و از جمله پوست و مو دارد. پوست در واقع آینه‌ای از مشکلات داخلی است و بسیاری از بیماری‌های داخلی، تظاهرات پوستی دارند.
خارش و خشکی پوست، ریزش مو و شکنندگی آن، حالت زردرنگ افراد، گرمی پوست و تعریق زیاد بدن در بیماری‌های کم‌کاری و پرکاری تیروئید مشاهده میشود که با درمان عوامل زمینه‌ای، رفع خواهند شد.
اثرات بیماری تیروئید بر پوست و مو :
تاثیر کم کاری تیروئید روی پوست
کم کاری تیروئید اولیه معمولاً در نتیجه بیماری خودایمنی رخ می‌دهد که منجر به نارسایی غده تیروئید میشود. این اثر ممکن است به دلیل میزان ناکافی هورمون تیروئید یا مقاومت سلول های هدف در برابر عملکرد تیروئید باشد. اثرات تیروئید کم کار بر روی پوست عبارت است از:
- پوست رنگ‌پریده، نازک و چروک‌دار:تمامی این‌ها به دلیل میزان غیر طبیعی موکوپلی ساکارید و آب به وجود می‌آیند.
- خشکی بیش از حد پوست:که می تواند ناشی از کاهش ترشح غدد اکرین باشد. در موارد بسیار حاد ممکن است فرآیند تعریق مختل شود. این مسئله کف دست‌ها و کف پا را ضخیم و خشک می‌کند. یا ممکن است خشکی به حدی باشد که ترک‌هایی در سطح پوست ایجاد شود.
- رنگ پریدگی پوست : افرادی که مبتلا به کم‌کاری تیروئید هستند دارای علایمی از جمله رنگ پریدگی و رنگ متمایل به زرد هستند. (زرد شدن رنگ کف دست و پا به دلیل افزایش میزان کاروتن.)
- خشونت صدا هنگام صحبت کردن و پف کردن پلک‌ها و اطراف چشم از علایم دیگر کم‌کاری تیروئید است.
- کاهش غیرعادی میزان تعریق.
- ریزش موی ابرو : کم کاری تیروئید باعث ریزش موی ابرو به خصوص در ناحیه یک سوم خارج ابرو ممکن است دیده شود. ابرو نقش مهمی در زیبایی فرد دارد و ریزش ابرو می‌تواند به‌صورت یک مشکل جدی برای او ظاهر شود.
- ناخن‌ها نازک و شکننده شده و رشد کمی دارند. دانستن اینکه چطور از ناخن‌هایمان مراقبت کنیم، در کاهش اثرات ناشی از بیماری، بر روی ناخن‌ها موثر است.
- موی سر افراد دارای کم کاری تیروئید، خشک و شکننده و دچار کاهش تراکم است و به عبارتی، دچار ریزش مو می‌شوند. به این ترتیب یکی از علل ریزش منتشر مو، کم کاری تیروئید است.
- همچنین بیمارانی که مبتلا به کم کاری تیروئید هستند، معمولا ریزش یک دوم موی خارجی ابرو دارند و زمانی که به ابروهای آن‌ها نگاه می‌کنیم مشاهده میشود که دنباله ابرو آن‌ها ریخته است و ابروی کوتاهی دارند.
کم‌کاری یا پرکاری غده تیروئید منجر به اختلال در ترشح هورمون‌ها میشود و موجب میشود که هورمون‌ها به اندازه کافی ترشح نشوند که این امر بر روی سوخت و ساز و رشد ریشه فولکول مو اثر می‌گذارد و در نهایت می‌تواند منجر به ریزش مو شود. بیماری‌های غده تیروئید می‌تواند به اشکال گوناگونی از جمله کم‌کاری و پرکاری تظاهر کنند و بیمارانی که مبتلا به این مشکلات هستند، دچار ریزش منطقه‌ای یا سکه‌ای مو یا ریزش تمام موی سر یا موی بدن می‌شوند.
تاثیر پرکاری تیروئید بر پوست
تاثیر پرکاری تیروئید بر پوست هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز دارد. اما آنچه که در اغلب بیماران دیده میشود، به شرح زیر است.
- نازک شدن پوست : در پر کاری تیروئید لایه بیرونی پوست نازک شده و به اندازه کافی به این لایه آبرسانی نمی شود. افزای جریان خون در بدن موجب گرم شدن پوست می شود که اغلب با قرمزی صورت، آرنج ها و کف دست ها همراه است.
- گشادشدن مویرگ‌ها:که باعث میشود خطوط مویرگ‌ها از روی پوست قابل مشاهده باشد.
- عرق‌کردن بیش از حد کف دست و پا.
چنانچه پزشک پرکاری تیروئید شما را تشخیص دهد، با مصرف داروهای کنترل تیروئید این مشکلات نیز برطرف می‌شوند.
در واقع باید گفت، فردی که مبتلا به خارش پوست یا ریزش مو بر اثر کم‌کاری یا پرکاری تیروئید است در اولین گام باید برای رفع بیماری زمینه‌ای آن اقدام کند. در چنین مواردی بیمار به متخصص غدد داخلی یا اندوکرین ارجاع داده شده و با درمان بیماری زمینه‌ای یعنی کم‌کاری و پرکاری تیروئید این مشکلات یکی پس از دیگری رفع می‌شوند.
نکته :
ریزش مو در اثر کم کاری و پرکاری تیروئید به آهستگی اتفاق می‌افتد. و یک‌دفعه نواحی خالی از مو را روی سرتان نمی‌بینید. در واقع، بعد از گذشت مدتی متوجه می‌شوید که موهایتان کم‌پشت شده است. شما به‌طور عادی هر روز ۵۰ تا ۱۰۰ تار از موهایتان را از دست می‌دهید. کاری که تیروئید می‌کند این است که موهای جدید جایگزین این موها نمی‌شود و ریزش مو به‌طور یکدست در سراسر کف سر رخ می‌دهد.
خبر خوب اینکه تاثیر تیروئید بر ریزش مو معمولاً موقتی است. حتی امکان دارد بعد از شروع مصرف داروی تیروئید هم ریزش مو داشته باشید. بعضی افراد تصور می‌کنند که قرص کم کاری تیروئید باعث ریزش مو میشود اما احتمالا به خاطر چرخه زندگی مو (فاز تلوژن) است.
ریزش مو تنها نشانه تیروئید پرکار و کم‌کار نیست. اگر چند مورد از علائم زیر را هم در بدن خود مشاهده می‌کنید، باید به متخصص غدد مراجعه کنید.
علائم تیروئید کم کار (به جز ریزش مو)
- احساس سرما
- چاقی بی‌دلیل
- خستگی
- خشکی غیرعادی پوست
- فراموشی
- بی‌حالی
- افسردگی
- یبوست
علائم تیروئید پرکار (به جز ریزش مو)
- عصبی‌بودن
- تحریک‌پذیری
- تعریق زیاد
- تپش قلب بالا
- لرزش دست
- اضطراب
- مشکل در خوابیدن
- نازک‌شدن پوست
- موهای نازک یا شکننده
- ضعف عضلانی
- پرکاری روده
- لاغری و کاهش وزن بی‌دلیل
- خستگی
- تورم در اطراف چشم، همراه با بیرون زدگی گاه‌به‌گاه چشم، و خیره شدن به یک نقطه (در مورد بیماری گریوز)
خانم‌هایی که به پرکاری یا کم کاری تیروئید مبتلا هستند، احتمال دارد پریود نامنظم را نیز تجربه کنند.
