هورمون استروژن ، پروژسترون و تستوسترون سه هورمون کلیدی که باعث تغییر در ظاهر پوست ما می شوند. هر کدام نقش بسیار متفاوتی دارند.

پوست یکی از بزرگترین و در عین حال مهمترین ارگانهای بدن است. یک مانع فیزیکی و حفاظتی را برای بدن. همچنین مسیر خروجی مایعاتی مانند عرق و چربی را ایجاد می کند. پوست با غده های کوچکی به نام غده های چربی پوشیده شده و روغن مورد نیاز که را چربی نامیده می شود ، ترشح می کند تا پوستی سالم و شاداب داشته باشیم. روی این غده ها گیرنده هایی وجود دارد که به هورمونهایی از قبیل هورمون استروژن و پروژسترون پاسخ می دهند.

  استروژن با تحریک تولید کلاژن ، الاستین و اسید هیالورونیک به پوست کمک می کند تا صاف و محکم باشد. پروژسترون ، پوست را به تولید سبوم یا غدد چربی تحریک می کند که باعث تورم پوست و فشرده شدن ظاهر منافذ پوستی می گردد. اما مقدار بیش از اندازه آن منجر به تجمع روغن بر روی پوست می گردد. همچنین هورمون تستوسترون که در طول قاعدگی ظاهر می کند ، همانند پروژسترون غدد چربی را برای تولید روغن فعال می کند.

هورمون استروژن چیست؟

هورمون استروژن نام گروهی از هورمونهای جنسی زنانه است که در سیکل طبیعی تخمدان آزاد می شود. در طی دوران بارداری هم مقدار زیادی از انواع استروژنها ترشح می شود. البته جالب است بدانید که هورمون استروژن در بافت های مختلف دیگر بغیر از تخمدان هم تولید می شود و لذا یک هورمون زنانه نبوده و در بدن مردان نیز یافت می شود. در حقیقت هورمون استروژن شامل سه گروه استرادیول که به میزان زیادی در زنان بالغ وجود دارد، استریول در دوران بارداری و استرون در دوران یائسگی می باشد. لازم به توضیح است که در بانوان ، در ابتدا کلسترول به آندروژن که هورمون مردانه است ، تبدیل شده و آندروژن به هورمون استروژن تبدیل می گردد.

تاثیر هورمون استروژن روی پوست

پوست دارای اجزای لازم برای تولید کلسترول و استروئید جنسی می باشد. هورمون استروژن در پوست بر ضخامت پوست ، چین و چروک و رطوبت تاثیر می گذارد. استروژن با حفظ تعادل مایعات، اسید هیالورونیک پوست را افزایش داده و باعث افزایش تولید کلاژن در پوست می‌گردد. بدین ترتیب با حفظ ضخامت و رطوبت لایه اپیدرم پوست ، پوست مرطوب می شود.

 البته افزایش فعالیت هورمونی در دوران بارداری و یا مصرف قرض ضد بارداری ، باعث افزایش ساخت رنگدانه های پوست در پیشانی و بینی یا گونه می شود.  که به ملاسما معروف بوده و جزو اثرات هورمونی بر ملانین پوست می باشد.

از طرف دیگر هورمون استروژن عملکرد مثبتی روی موها داشته و آن را بلند و سالم می کنند که در دوران بارداری ، بانوان بوضوح رشد موی خود را مشاهده می کنند و در آن مرحله رشد مو طولانی می شود ولی بعد از زایمان و کاهش سطح هورمون استروژن در بدن ، موها دوباره ریزش می کنند.

حتی در دوران یائسگی ، کم پشت شدن و ریزش مو به دلیل کاهش تولید هورمون استروژن وجود دارد. در نتیجه هورمون استروژن، باعث زیبایی و جوان ماندن ما می شود.

هورمون پروژسترون

هورمون پروژسترون هم مانند هورمون استروژن یکی دیگر از هورمونهای جنسی زنانه است که نقش مهمی در عادت ماهیانه و توانایی باروری بانوان داشته و به عنوان اولین هورمون در درمان مشکلات جنسی و اختلالات هورمونی بکار می رود. بدین ترتیب هورمون پروژسترون در طی چرخه تخمک گذاری طبیعی از جسم زرد ترشح می شود که قبل از تخمک گذاری ، میزان آن کم بوده و در چرخه قاعدگی پس از تخمک گذاری به دوبرابر افزایش پیدا می کند و در دوران بارداری سطح هورمون پروژسترون در بدن 200 برابر بیشتر می شود.

همچنین هورمون پروژسترون به دلیل اینکه باعث خنثی سازی و ایجاد تعادل هورمون استروژن در بدن بانوان و آقایان می شود ، لذا یک هورمون تنظیم کننده نامیده می شود و کمبود هورمون پروژسترون در بدن به افزایش غیر قابل کنترل استروژن در بدن می انجامد که بسیار خطرناک بوده و مهم ترین آن ابتلا به سرطان رحم یا  اندومتر است.

هورمونها چگونه می توانند باعث ایجاد پوست چرب شوند ؟

بسیاری از تغییرات پوست، مربوط به غده های کوچکی بنام غده های چربی هستند که این غده ها مواد روغنی بنام چربی تولید و ترشح می کنند. در شرایطی که پوست خیلی چرب می شود، به دلیل ترشح زیاد چربی بوده که خود عوامل مختلفی دارد.

غدد چربی مانند بسیاری از بخشهای دیگر پوست گیرنده هایی دارند که توسط غدد جنسی تحت تاثیر قرار می گیرند. این غدد به طور چشمگیری از آندروژنها که هورمونهای جنسی مردانه مثل تستسترون (اما در هر دو جنس زن و مرد وجود دارند) هستند، تاثیر می گیرند. بدین ترتیب هورمون آندروژن ، تولید چربی را در دوران بلوغ و در هر دو جنس مرد و زن افزایش می دهند و آندروژنهای بیشتری به گیرنده های روی غدد چربی متصل می شوند. در نتیجه چربی بیشتری در پوست تولید می شود و در نهایت باعث می شود پوست چرب تر شده و ایجاد جوش و آکنه کند.

چه عواملی بر تولید چربی بیشتر پوست صورت تاثیر می گذارد ؟

بغیر از عوامل هورمونی ، عوامل بسیار دیگری در سطح چربی نقش ایفا می کنند نظیر ژنتیک ، تغییرات فصلی ، میزان بالای در معرض نور خورشید قرار گرفتن ، استفاده بیش از حد یا عدم استفاده از محصولات مراقبتی پوست و … که همه اینها می توانند در چرب تر شدن و روغنی بودن پوست تاثیر بگذارند .

آکنه و چرخه قاعدگی

هنگامیکه سطح آندروژنها بالا رود ، تولید چربی افزایش پیدا می‌کند. چربیها با سلولهای مرده پوست تلفیق می‌شوند و باعث مسدود شدن روزنه پوست می‌گردند. این بسته شدن روزنه همه چربیهای اضافه‌ای را که تولید می‌شود به دام انداخته و به شکل آکنه بروز می‌کند. در نتیجه چربی‌هایی که منافذ را پر کرده‌اند ، یک مکان عالی برای رشد و زندگی باکتریها هستند. بطور خاصی آکنه‌ها عاشق تشکیل کلونی در این منافذ هستند که باعث وخیمتر شدن شرایط پوست و ایجاد آکنه‌های التهابی می‌شود.

لازم به ذکر است که زنان با چرخه قاعدگی که دارای آندروژنهای بالایی هستند مثل افرادی با سندرم تخمدان پلی کیستیک احتمال بیشتری دارند که دچار آکنه ، افزایش موهای زائد ، ریزش مو زنانه شوند.

برخی افراد شاهد کاهش در بروز و شیوع آکنه در دوران کنترل بارداری هورمونی می شوند که این امر به این دلیل است که از قرصهای کنترل بارداری برای درمان آکنه استفاده می کنند. چرا که در قرصهای ضد بارداری ، هورمون استروژن مصنوعی در دوزهایی که مانع تخمک گذاری می شوند ، ارائه شده است و وقتی تخمک گذاری اتفاق نمی افتد ، آندروژنهای تخمدانی تولید نمی شوند .

البته همه آکنه ها مربوط به عادت ماهیانه یا چرخه هورمونی نمی شوند و آکنه روی افراد در همه سن و جنسی تاثیر می گذارد. برای مثال ژنتیک، رژیم غذایی و رویارویی با فشارهای عصبی می تواند همچنین روی آکنه اثر داشته باشد.

انواع آکنه های هورمونی

از انواع آکنه های هورمونی می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1- آکنه بلوغ که به دلیل بلوغ و رشد و تغییر هورمونها و با افزایش هورمون آندروژن تشکیل می شود.

2- آکنه بارداری که در دوران بارداری شکل گرفته و بعد از زایمان با نوسانات هورمونی همراه است.

3- آکنه یائسگی که با کاهش تولید هورمون استروژن ، افزایش آندروژن و افزایش مقاومت به انسولین همراه می باشد.

4- آکنه استرس که در اثر افزایش هورمون گلوکوکورتیکوئیدها ، افزایش آندروژن و مقاومت به انسولین تشکیل می گردد.

درمان آکنه های هورمونی :

درمان آکنه های هورمونی ، به دلیل ایجاد آکنه و میزان شدت یا خفیف بودن آن مربوط می شود و ممکنست داروهای بدون نسخه به مشکل فعلی شما ، پاسخ مناسبی ندهد که در این صورت پزشک ، درمان های موضعی شامل کرم ، ژل و لوسیون و یا قرص های آنتی بیوتیک تجویز می کند. اما همیشه درنظر داشته باشید که این پروسه زمان بر است.

پیشنهاداتی برای درمان آکنه :

– تغذیه سالم :

بدون شک تاثیرات غذا روی التهاب و هورمون ها بر کسی پوشیده نیست. همچنین افزایش سن ، افزایش قند خون و انسولین همه باعث ایجاد و تشدید جوش های آکنه می شود. از مصرف شکر ، چربی و دیگر غذاهای فرآوری شده  و نان و شیرینی و غذاهای با آرد سفید پرهیز کنید. بجای موارد مضر فوق ، میوه ، سبزی ، پروتئین و چربی های سالم با التهاب مبارزه کرده و با کنترل سطح انسولین ، هورمون ها را نیز متعادل می کنند.

– کاهش استرس و خواب کافی :

استرس از عواملی است که علاوه بر تهدید سلامتی فرد ، روی پوست نیز تاثیر می‌گذارد.  استرس آکنه ایجاد می کند که می توانید از ورزش ، ارتباط با دوستان و … در کنترل استرس بهره ببرید. از طرف دیگر کم خوابی نیز باعث به هم خوردن هورمون ها می باشد که با ایجاد التهاب و افزایش مقاومت به انسولین همراه می باشد. لذا داشتن خواب کافی 8 ساعته در رفع آکنه هورمونی از اهمیت بالایی برخوردار است.

 

ظاهر پوست و چرخه قاعدگی

جالب است بدانید ظاهر پوست می تواند در موقعیت های مختلف در طول چرخه قاعدگی تغییر کند ، لذا در صورتی که بدانید در کدام مرحله از چرخه خود قرار دارید ، ممکن است بتوانید واکنش پوست خود را پیش بینی کرده و از روشهای مناسب برای ارتقاء پوست سالم استفاده کنید. در روزهای اول تا 6 چرخه قاعدگی ، سطوح هورمونهای استروژن ، پروژسترون و تستوسترون پایین بوده است.

در نتیجه متوجه خشکی و کدری پوست خود خواهید شد و همچنین حساسیت پوستی بیشتری در این مرحله از چرخه قاعدگی گزارش شده است که برای رفع این مشکلات آبرسانی با مرطوب کننده مناسب باعث شادابی پوست می گردد. همچنین از انجام روشهای تحریک کننده پوست همچون اپیلاسیون باید خودداری کرد.

در روزهای بین 7 تا 11 چرخه قاعدگی:

با تولید هورمون استروژن تازه ، گردش سلولی تقویت شده و بدین ترتیب سلولهای مرده پوست از بین رفته و سلولهای سالم در زیر پوست آشکار می شوند که استفاده از لایه بردار ملایم به این کار کمک بسزایی می کند. بین روزهای 12 تا 16 از این چرخه ، نظیر قبل از تخمک گذاری ، هورمون استروژن به اوج خود رسیده و پوست شما سالم ترین و درخشان ترین حالت خود را خواهد داشت که در این مرحله نیازی به افراط در مصرف محصولات مراقبت از پوست و یا درمان مراقبتی نمی باشد.

 در روزهای 17 تا 24 از چرخه قاعدگی :

با کاهش سطح استروژن ، هورمون پروژسترون به اوج خود رسیده و بدین جهت پوست مستعد تجمع روغن و چربی اضافی و جوش های احتمالی می باشد که استفاده از ماسک های پاک کننده عمیق برای رفع ناخالصی ها به رفع لکه های احتمالی هم کمک می کند. روزهای 25 تا 28 چرخه که درست قبل از قاعدگی می باشد ، تولید تستوسترون بیشتر شده و منجر به پریود می گردد که انتخاب اسید سالیسیلیک برای پاکسازی کامل منافذ پوستی و رفع باکتری ها موثراست.

 

شما عزیزان می توانید برای خدمات زیبایی و جوانسازی پوست نظیر هایفوتراپی ، لیزر موهای زائد ، آنزیم تراپی پوست ، پاکسازی پوست ، آراف تراپی ، میکرونیدلینگ ، مزوتراپی ، کربوکسی تراپی ، تزریق ژل ، تزریق بوتاکس ، مزوتراپی موی سر ، هیدرودرمی موی سر ، میکرودرم ابریژن و … به مرکز استی بیوتی مراجعه نموده ، از مشاوره با متخصصین بهره مند شوید. سپس به انتخاب و انجام خدمات زیبایی پوست و یا لیزر موهای زائد اقدام کنید. تا بتوانید نتیجه ای عالی و مطلوب در جهت زیبایی پوست داشته باشید. مشاوره قبل از هر عملی ، تصمیم عاقلانه و کاربردی است .

بطور کلی فعال شدن استروژن موجب سلامت پوست، مو و پروستات می‌شود. در حالیکه فعال شدن تستسترون (آندروژن) باعث کاهش سلامت پوست و مو و پروستات می‌شود! همچنین پروژسترون اثراتی شبیه آندروژنها بر روی پوست دارند. از جمله باعث افزایش ترشح سبوم و کاهش سلامت پوست می‌شوند.

نتیجه گیری:

هورمونهای جنسی آندروژن بیشتر در بروز آکنه و ریزش مو نقش دارند. در نتیجه ترکیبات مهار کننده اینها راهکار درمان این عوارض می‌باشد. هورمونهای جنسی استروژن از ایجاد چین و چروک جلوگیری می‌کنند. بنابراین ترکیبات مشابه استروژن به کنترول چروک کمک می‌کند. البته در مورد لک ملاسما (لک دوران بارداری) گرچه با افزایش استروژن مرتبط است اما مکانیزم عمل ملانین سازی عمدتا از طریق هورمونهای ملاتوکورتین صورت می‌گیرد.

ترکیبات آنتی اکسیدانی مانند برخی ویتامین ها و عصاره های گیاهی با مهار رادیکالهای آزاد موجب بهبود چروک، لک، آکنه وریزش مو می‌شوند. همچنین با جلوگیری از هدر رفتن آب پوست و حفظ رطوبت، از خشکی پوست جلوگیری می‌کنند

و موجب آبرسانی پوست می‌شوند.